Stapje terug

Op woensdag gaat het prima met Elian, maar aan het eind van de middag slaat zijn gedrag ineens om. Hij wordt ongehoorzaam, agressief en is onbereikbaar. Dat is natuurlijk niet ongebruikelijk, alleen kunnen we deze keer niet goed bedenken wat de oorzaak is.
Op donderdagochtend stuitert hij alle kanten op, nog meer dan normaal en doet Marie flink pijn. Ik besluit zijn juf te bellen en te vragen of er misschien iets gebeurd is op school.
Juf vertelt me dat ze toevallig ook deze week heeft geprobeerd om mij te bellen. Niet dat er een incident is geweest op school, maar het gaat niet zo goed met Elians werk. Qua lezen zit hij onder het leesniveau dat hij had vóór de kerstvakantie. Hij leest soms dingen niet waarvan juf denkt: Maar dat kon je wel al! Verder gaat het niet goed met zijn concentratie, hij heeft voortdurend iemand nodig om hem letterlijk bij de les te houden.
Ik schrik ervan. We maken ons vaak zorgen over Elian, maar één ding waarvan we altijd overtuigd waren dat we er nooit over in hoefden te zitten, is zijn intelligentie en schoolprestaties. Zijn iq is bovengemiddeld en ondanks dat hij wat kinderachtig is op sommige gebieden, is dat verder goed aan hem te merken.
Ik vertel juf dat we het afgelopen weekend naar een familielid in Amsterdam zijn geweest. Dat was alweer een paar maanden geleden. Het aankomende weekend zullen we naar Brabant, waar we al anderhalf jaar niet zijn geweest. Het weekend daarna heeft Elian Winterkamp van zijn scoutinggroep. Het is dan de bedoeling dat hij overnacht op het clubgebouw.
Juf geeft aan dat deze activiteiten best de oorzaak kunnen zijn van Elians stapje terug.
Ik heb heus wel in boekjes gelezen dat autistische kinderen een terugval kunnen hebben. Ook hoor ik van mijn vriendin Siebrich regelmatig over terugvallen die haar klassiek autistische zoon heeft. Zo was hij bijvoorbeeld zindelijk en later weer niet, of kon hij zelfstandig drinken en toen weer niet. Alleen verbond ik dat aan klassiek autisme, want ik had dat bij Elian nog nooit gezien. Oké, hij kon met fietsen ineens niet meer opstappen, terwijl hij dat al kon, maar goed, toen had hij ook al een poos niet meer gefietst. Op geen enkel ander vlak heb ik ooit gemerkt dat hij iets ineens niet meer kon.
Rationeel snap ik dat het geen ramp is als het cognitief eens wat minder gaat met Elian. Zelfs al zou hij een klas moeten doubleren, dan nog zou dat niet erg zijn, als hij later maar goed terecht komt: in een leven en bij een baan, waarmee hij zelf gelukkig is. Maar toch. Mijn houvast, Elians goede intelligentieniveau, wankelt ineens.
Ik mail met Siebrich en zij laat mij weten dat haar andere zoon, die ook pdd-nos heeft, ook terugvallen heeft, in golfbewegingen. Dat heb ik me eigenlijk nooit gerealiseerd. “Volgens mijn moeder moet je daarvoor kijken naar de ontwikkelingspsychologie”, mailt ze, “telkens als ze een nieuwe vaardigheid moeten leren, maken ze ruimte in hun hoofd door iets anders tijdelijk te laten vallen. De verloren vaardigheid pakken ze dan weer op, zodra het nieuwe eigen is. Als Elian nu zoveel voor hem weer helemaal nieuwe dingen moet doen, zoals reizen en in andermans huis andermans regels volgen (dat hij ze eerder al eens volgde kan hij inmiddels best vergeten zijn), dan is het goed te verklaren dat hij andere dingen laat liggen.”
Ja, dat klinkt eigenlijk heel logisch. Toch is het natuurlijk beter als Martin en ik iets kunnen doen om de terugval tegen te gaan. We spreken af dat we weer elke avond met Elian gaan lezen. Soms wil hij niet en omdat we willen dat hij plezier houdt in het lezen en we geen zin hebben in driftbuien voor het slapen gaan, laten we het dan maar. Nu dus niet meer. Elian moet lezen, anders wordt er niet gevoetbald. Gelukkig werkt dat, na aanvankelijke boosheid, heel redelijk, want Elian wil graag voetballen.
Ook het naar Brabant gaan gaat prima.
Na een week bel ik juf weer en vraag hoe het nu gaat. Ze kan merken dat wij weer met Elian lezen, dat gaat wat beter, maar verder gaat het cognitief nog niet zo goed. Hij blijft achter bij zijn niveau van vóór de kerstvakantie. Zo kan hij nu bijvoorbeeld ook minder goed rekenen dan eerder.
‘Ik neem aan dat je dit vaker ziet bij dit soort kinderen?’ vraag ik aan juf. ‘Zo’n terugval?’
‘Ja,’ antwoordt ze.
Oef!
‘Alleen, meestal duurt het niet zo lang. Na een week of twee trekt het vaak weer bij. Bij Elian duurt het sinds het begin van het schooljaar.’
‘O. Oké,’ zeg ik. ‘Of eigenlijk niet oké, maar het is goed dat ik het weet.’
We hangen op. Het is niet anders, Elian heeft een stap terug gezet. En ach, misschien zet hij in de toekomst wel twee stappen vooruit.